Yemyeşil Bir Rota: Zeytin Yolu Etapları

İzmir’de bulunan eşsiz zeytin alanlarını hiç ziyaret ettiniz mi? Nereden başlayacağınızı bilemiyorsanız doğru yerdesiniz; çünkü bugün yemyeşil bir rotayı tanıtacağız. İzmir bölgesinin kökeni ta antik dönemlere kadar ulaşan zeytinciliğini daha yakından tanımak isteyenler için bisiklet ve yürüyüş parkurlarından oluşan bir yol Zeytin Yolu. Güzelbahçe, Seferihisar, Çeşme, Selçuk ve Menderes ilçelerini kapsayan bu yolda asırlık anıt ağaçları, zeytinyağı işliklerini, fabrikaları ve zeytinyağı yapımında kullanılan taşları, değirmenleri izleyebileceğiniz bu yol, uzunluğu değişen birden fazla etaptan oluşuyor. Her etabının ayrı bir yazı konusu olacağı bu yeşil rotayı anlatmaya bugün Karaburun ve Urla etaplarından başlıyoruz.

Ege’nin birbirinden güzel köylerinden geçerek oluşturulan bu yola, siz de bizler gibi hayran kalacaksınız.

Zeytin Yolu Karaburun Etapları

Amberseki-Saip-Karaburun Merkez-Bozköy-Tepeboz 

Ambarseki Köyü’nün sapağından hemen içeri girdikten yaklaşık 600 metre sonra tam olarak solunuzda bir zeytinyağı işliği göreceksiniz. Tam olarak iki taşlı, taş baskı yöntemiyle çalışan bu işlikte, iki adet de pres bulunuyor. Aynı zamanda köy meydanında, cami minaresinin önünde kırık bir orbis taşı ve meydanda ahşap falaka da sizi yönlendirebilir! Köy meydanını geçip, yoldan devam ettiğinizde ise sağ tarafınızda iki tane işlik göreceksiniz. Bunlardan bir tanesi restore edilerek tiyatro haline getirilmiş. Fakat şu anda kullanılmıyor. Öte yandan onun hemen arkasında bulunan diğer işliğin çatısı yıkılmış durumda dahi olsa içinde pres ve zemin taşları duruyor.

Balıklıova-Çatalkaya-Mordoğan

Balıklıova’da tamı tamına dört adet terk edilmiş işlik bulunuyor. Öte yandan bir adet de Bizans dönemine ait işlik kalıntıları yer aldığı söyleniyor. Dört terk edilmiş işlikten “Balıklıova Yağhanesi”nin çatısı yıkılmış bir vaziyettedir. Fakat böyle olmasına karşın zeytin ezmek için kullanılan iki taşı, presi ve çanağı hala duruyor. Aynı zamanda bahçede görebileceğiniz taşlar, işlikte daha önce de kullanılan taşlardır. Diğer üç işlikte de sadece kırık taban taşları ve mortarlar görülüyor.

Eski Mordoğan-Eğlenhoca-Kösedere-İnecik-Kaynakpınar-Boyabağ

Karaburun Yarımadası’nı ele alalım! Bu bağlamda en yoğun zeytinyağı işliklerinin bir arada bulunduğu bu alanda; Eğlenhoca Köyü’nde beş, Kösedere Köyü’nde ise tam olarak altı adet zeytinyağı işliğini görebilirsiniz! Eğlen hoca Köyü’nde dört adet terkedilmiş, bir adet de faal kontinü sistemli zeytinyağı işliği bulabilme şansınız var. Öte yandan köyün meydanında bulunan terkedilmiş işliklerden bir tanesi, köy tarihi hakkında görsel olan malzemelerin toplandığı bir müze olarak düzenlenmiştir. Aynı zamanda resmi olarak düzenli bir çalışma saati bulunmadığını da belirtelim.

Yeni Liman-Hasseki-Sarpıncık-Parlak-Salma

Sarpıncık Köyü’ne, Hasseki Köyü’nün içindeki tabelaları takip ederek ulaşma! Bu bağlamda Sarpıncık Köyü camii, tam olarak 1837 yılında yapılmış tarihi nitelik taşıyan bir camidir. Caminin tam önünde dört taşlı sistem olduğu öne sürülen eski bir zeytinyağı işliğinin kalıntıları bulunuyor. Bu köyde, dört taşlı sistem ile çalışan başka bir terk edilmiş zeytinyağı işliği var. Bu işlik de iki katlı olması ve üst kattan direkt olarak zeytinlerin ezme taşına döküldüğü yerin de görülebilmesi açısından önemli ölçüde dikkat çekiyor.

Balıklıova-Eğriliman-Küçükbahçe-Yaylaköy-Karaburun Merkez

Balıklıova’da tam olarak dört adet terk edilmiş işlik bulunuyor. Bununla birlikte Bizans dönemine şahitlik etmiş olan işlik kalıntıları da yer alıyor. Aynı zamanda dört adet terk edilmiş işlikten “Balıklıova Yağhanesi”’nin çatısının yıkılmış olduğunu belirtelim. Fakat zeytin ezmede kullanılan iki adet taşı, presi ve çanağı sağlam bir şekilde duruyor. Bu bağlamda bahçede görebileceğiniz taşlar, işlikte daha önce kullanılmış olan taşlardır. Diğer üç işliği merak ediyorsanız da bu kısımda yalnızca kırılmış taban taşları ve mortarlar görülüyor.

Karaköy-Zeytineli-Posköy-Dağovacık

Zeytineli Köyü’nde yaşları 300 ile 1000 arasında olan çok fazla zeytin ağacının yanı sıra, terk edilmiş olan ve bununla birlikte çatısının büyük bir kısmı yıkılmış fakat içinde taşlarının ve presinin sapasağlam durduğu bir zeytinyağı işliği görebilirsiniz! Bu noktada köyün içerisinden geçen yolu takip ettiğiniz zaman sizi; berrak ve tertemiz denizi, kamp yapmaya elverişli zemini ve plajı ile Zeytineli Sahili karşılayacaktır!

Zeytin Yolu Urla Etapları

Urla Merkez

Gelelim Urla'ya. Gerek tarihi değerleri gerekse zeytinyağı işlikleri ve kadim zeytin ağaçları açısından oldukça zengin olan Urla, ziyaretçileri etkilemeye devam ediyor. Bu noktada Urla Bölgesi’nde tam olarak yedi adet terk edilmiş işlik bulunuyor. Bunlardan üç adet çalışır vaziyette olan kontinü sistem zeytinyağı fabrikası bulunuyor. Bu bağlamda rotanızı buraya çevirebilirsiniz!

Kuşçular-Yağcılar-Demircili

Kuşçular Köyü, Helvacılar Bölgesi’nde yolun tam olarak sol tarafında bahçelerin içinde ve yaşları 300 ile 1500 arasında olan çok sayıda zeytin ağacı barındıran bir yer olarak biliniyor. Aynı zamanda bu bölge, antik dönemden itibaren tarım yapılan bir bölge olarak kullanılıyor. Ayrıyeten yol boyunca zeytin ağaçlarını görmek mümkün.

Çeşme-Çiftlik-Alaçatı

İzmir'in görülmeye değer tarihi ve kültürel değerlerini görebileceğiniz en güzel yerlerden biri de Çeşme. İçindeki arkeoloji müzesini de mutlaka gezmenizi tavsiye ettiğimiz Çeşme Kalesi'nde sergilenen zeytinyağı pres taşını görerek başlıyoruz. Ardından Ballıdağ'da cam bir odanın içerisindeki süper pres zeytinyağı işçiliğine çeviriyoruz rotamızı. Unutmadan, burası özel bir mülk. Alaçatı'ya geldiğinizde ise vida ağırlık taşlarını, mortarları ve değirmenleri bulabileceğiniz antika pazarı, Çeşme etabının son durağı.

Urla-İskele-Burgaz-Özbek-Yuvaca

Klazomenai, İzmir Körfezi’nin tam olarak güney sahil şeridi üzerinde bulunuyor. Aynı zamanda bu yer, İzmir’in 38 km batısında, Urla belediyesi sınırları içerisinde bulunan tarihi İyonya kenti olarak biliniyor. Bu bağlamda Klazomenai’nin ayrıyeten zeytinyağı ticaretiyle de oldukça ünlü olduğunu belirtelim. Tarihi kalıntıları arasında yer alan ve aynı zamanda MÖ. 6. yüzyıla kadar tarihlenen zeytinyağı işliğinin, uzun bir çalışma sonrasında orijinaline uygun bir şekilde ayağa kaldırılması oldukça dikkat çekiyor. Günümüzde aktif olarak konumlanmış bu işlik, halkın ziyaretine açıktır.