Türkiye’nin Cittaslow (Sakin Şehir) Rotaları

Citta, İtalyanca “şehir” ve İngilizce karşılığı “yavaş” anlamına gelen Slow kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşan Cittaslow yavaş şehir veya sakin şehir anlamına geliyor. 1999 yılında İtalya’da doğan Cittaslow hareketi günümüzde 30 farklı ülkede uygulanıyor. Farklı ülkelerdeki belediyelerin üye olduğu bu toplumsal hareketin amacı şehirlerin kendi kimliklerine sahip çıkmasını, özgünlüklerinin korunmasını ve herkes için daha kaliteli bir yaşam yaratmasını sağlamak. 

Şehirlerin Cittaslow şehir olma özelliğini kazanması için 50 binden az bir nüfusa sahip olmaları, şehrin dokusunu bozmadan geleneksel mimariyi korumaya özen göstermeleri, temiz hava ve temiz içme suyuna sahip olmaları, organik ve sürdürülebilir tarımı desteklemeleri, trafik gürültüsünü azaltmaları, yerel kültür ve yerel lezzetleri nesilden nesile aktarmaları, altyapı ve çevre politikalarına özen göstermeleri, slow food (yavaş yemek) faaliyetlerini desteklemeleri, misafirperver olmaları gerektiği gibi pek çok kritere uyum sağlamaları gerekiyor. 

Dünyada 30 ülke ve 200 şehir üyesi bulunan Cittaslow hareketi Türkiye’de de ilgi görmektedir. Doğal güzellikleri ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan varlıklarıyla dünya çapında zengin bir coğrafyaya sahip ülkemizdeki bu yerler Yavaş Şehir unvanına sahip, Cittaslow turizminin resmi bir üyesidir. Gelin Türkiye’nin farklı bölgelerdeki Cittaslow (Sakin Şehir) rotalarına göz atalım:

Seferihisar/ İzmir

Türkiye’nin ilk sakin şehri unvanına sahip Seferihisar kent ve karbon salınımı, güneş enerjisi, yerli tohumların korunması, özenle korudukları yerel lezzetler ve organik tarımı sürdürmek konusunda yaptıkları çalışmalarla 2009 yılında Cittaslow hareketine katılır. İzmir'in en güzel ilçelerinden Seferihisar, korunan tarihi dokusunun yanı sıra mandalina bahçeleri, bağları ve zeytinliklerinin yanında turizm alanında oldukça gelişme gösteriyor.

Şavşat/ Artvin

Orta çağ dönemi ve Osmanlı dönemine ait tarihi yapıları günümüze ulaştırmayı başaran Şavşat 2015 yılında Cittaslow (Sakin Şehir) unvanını alır. Yemyeşil doğası ve tarihi güzelliklerinin yanında sürdürülebilir özellikleriyle öne çıkan Şavşat’ta yaşayan çiftçiler, esnaflar, zanaatkarlar kamusal açıdan desteklenmektedir.

Gökçeada/ Çanakkale

2011 yılında Cittaslow unvanına sahip dünyadaki tek ada olma unvanını kazanan Gökçeada bozulmamış doğası, zeytincilik, arıcılık, balıkçılık, bağcılık ve organik tarım ile öne çıkıyor. Ülkemizin en büyük adası olan Gökçeada’da 2009 yılından beri Gökçeada Organik Tarım Festivali gerçekleştiriliyor. Ayrıca yerel ürünlerin tüketiciye ulaştırılmasını sağlayan Yeryüzü Pazarı burada kuruluyor. 

Gerze/ Sinop

Yeşil ile mavinin buluştuğu kentlerden biri olan Gerze 2017 yılında Cittaslow (Sakin Şehir) olarak kabul edilir. Benzeri görülmeyen el sanatları, yemyeşil doğası, yerel yemekleri, temiz havası ve deniziyle her zaman bir balıkçı kasabası sakinliği ve misafirperverliğiyle öne çıkıyor.

Uzundere/ Erzurum

Misafirperver halkı, temiz havası, korunmuş mimarisi, ekolojik yaşam merkezi ve doğa sporlarına imkan veren yapısıyla öne çıkan bir kent olan Uzundere 2016 yılında Cittaslow olarak kabul edilir. 

Eğirdir/ Isparta

Birçok mevcut plajı bulunan ve kamp yapmaya müsait, kuş türlerinin neredeyse yarısının görüldüğü sakin bir yer olan Eğirdir 2017 yılında Cittaslow olarak kabul edilir.

Halfeti/ Şanlıurfa

Yüzyıllar boyunca pek çok farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış bir yer olan Halfeti, 2013 yılında Cittaslow (Sakin Şehir) unvanına sahip olur. Farklı medeniyetlerin mirasını kendi kültürüyle harmanlayan kent aynı zamanda manastırları, su sarnıçları, Fırat nehri, doğal ve eşsiz güzellikleri, endemik kuş türleri ve yöresel yemekleri ve siyah gülün yetiştiği tek yer olarak öne çıkıyor.

Taraklı/ Sakarya

Osmanlı döneminden kalma şehir dokusu ve mimarisinin korunduğu yerlerden ve birinci derecede SİT alanı olan Taraklı, hanları, hamamları, mağaraları su değirmenleri, çam, kayın, köknar, meşe ve şimşir ağaçlarıyla kaplı ormanları ve 700 yıllık çınar ağacıyla öne çıkarak 2011 yılında Cittaslow olarak kabul edilir. 

Güdül/ Ankara

Başkent Ankara'nın Güdül'ü, etrafı mağaralar, ormanlık araziler ve çaylarla çevrili, şirin mi şirin bir kent. Bu sakin şehir pek çok farklı uygarlığa ev sahipliği yapar. Kültürel ve tarihi mirasını korumayan başaran bu yerleşim yeri 2020 yılında Cittaslow (Sakin Şehir) olarak kabul edilir.

Akyaka / Muğla

Kentin doğal mimarisi ve çevreye duyarlı ahşap kullanımının öne çıktığı; çam ormanları, Ege’nin mavilikleri, Azmak Çayı’nın buz gibi suyu ve kenarında kurulan kıyı kahveleri, ince kumlu plajları ve begonvillere kaplı cumbalı evleriyle sakin bir yer olan Akyaka 2011 yılında Cittaslow unvanına sahip olur.