İstanbul'un Şairi: Aşiyan Müzesi

Türk edebiyatının önemli isimlerinden Tevfik Fikret, ardında bıraktığı birçok edebi değerin yanı sıra "Aşiyan"ı ile de akıllara kazınmıştır. Şairin hayalini kurduğu, özenle planlarını çizdiği, dekorasyonunu bile kendisinin yaptığı Aşiyan, onun hayatının son yıllarını geçirdiği yuvasıydı. Pencerelerinden görünen eşsiz Boğaz manzarası şairin birçok şiirine ilham oldu, birçok sanatçı dostunu burada ağırladı.

Tevfik Fikret'in ölümünün ardından Bebek sırtlarındaki bu ev uzun yıllar Edebiyat-ı Cedide Müzesi olarak kullanıldı. Burası aynı zamanda Türkiye'nin ilk edebiyat müzesiydi. Daha sonra şairin vasiyetini yerine getirmek için naaşı buraya taşındı. O gün bugündür de Tevfik Fikret'in verdiği isimle anılmaya başladı. 

Aşiyan Müzesi'nin hikayesi böyle. Şairin hayatını geçirdiği ve eserlerini yarattığı bu ev, bugün edebiyat tutkunlarınca hiç yalnız bırakılmıyor. Böylelikle hem şair, hem de eserleri Aşiyan'la birlikte hala yaşamaya devam ediyor.

Aşiyan Müzesi'nin Tarihi

Beşiktaş’ın Bebek semtinde ve Aşiyan Yolu’nda bulunan Aşiyan Müzesi 1905 yılında yapılmaya başlanıp 1906 yılında tamamlanmıştır. Aslında, önceleri bir ev olarak kullanılan müzenin bu kadar önemli olmasının nedeni ise 1906-1915 yılları arasında ünlü şair Tevfik Fikret’in oturduğu ev olmasıdır. Ev planını bizzat Tevfik Fikret’in çizmiş olması evi ve günümüzdeki müze halini daha da kıymetli hale getiriyor. Kendi hazırlamış olduğu evin planını Tevfik Fikret’in incelikli zevkini gözler önüne sermekte. 9 yıl boyunca Tevfik Fikret ve eşine "aşiyan" yani “yuva” olmuş ev, şairin ölümünden bir süre sonra ev olarak kullanılmasına rağmen, 1945 yılında müzeye dönüştürülmüştür.

Aşiyan Müzesi'nin Bölümleri

1945 yılından 1961 yılına kadar adı Edebiyat-ı Cedide olan yer, 1961 sonrası Aşiyan Müzesi olarak anılmaya başlanmıştır.

Yalnızca edebiyat ve Tevfik Fikret hayranlarının değil tüm sanatseverlerin de sıklıkla ziyaret ettiği müze evin bahçesi ile beraber toplam 9 bölümden oluşmaktadır.

Salon bölümü olarak geçen ilk yer evin girişinde bulunuyor. Burada şairin eserleri ile bir de kendisinin balmumu heykeli vardır. Tevfik Fikret’in babası olan Hüseyin Efendi ve şairin oğlu olan Haluk Fikret için de odada ayrı köşeler bulunmaktadır. Orijinal eserleri ve şairin balmumu heykelinin dışında odanın değerini bir kez daha yükselten objeler ise tablolar oluyor. Şehzade Abdülmecid Efendi’nin şairin Sis adlı şiirinden etkilenip resmettiği tablo ile Fikret’in kendi çizdiği “Nazime Hanım Bebek Sırtlarında” ve “Krizantemli Vazo” eserleri de salon bölümünde sanatseverlerin zevkine sunuluyor.

Tevfik Fikret’in dinlenme odası olarak kullandığı bölüme Edebiyat-ı Cedide bölümü denmekte. Şairin onun gibi edebiyat aşığı olan arkadaşlarının fotoğraflarını ve Recaizade Mahmut Ekrem’in bir tablosunu bu odada görmek mümkün.

Abdülhak Hamit Tarhan bölümü müzenin bir diğer bölümüdür. Bu bölüm müzenin kuzeyinde kalan odalardan oluşur. Şaire ait tablolar bu bölümdedir.

Çalışma odası bölümü, adından da anlaşılabileceği gibi, Tevfik Fikret’in çalışma odası olarak kullanılıyordu. Şimdi ise müze olan evde şairin oto portresi, yazı masası ve kütüphanesi bulunmaktadır.

Yatak odası bölümü şairin bir zamanlar kullandığı yatak odasıdır. Burası ayrıca Tevfik Fikret’in vefat ettiği yerdir. Bunun yanı sıra odada ressam Mihri Müşfik Hanım tarafından yapılmış olan şaire ait bir yüz maskının olması odayı daha da ilgi çekici hale getiriyor. Bu mask aynı zamanda Türkiye’de bilimsel olarak hazırlanmış ilk maske çalışmasıdır.

Yemek odası bölümü şaire ait yemek takımlarının ve tablolarının bulunduğu bölümdür.

Bir Osmanlı şairi olan Şair Nigâr Hanım'a ait bir oda da müzede bulunuyor. Şair Nigar bölümü olarak adlandırılan yer, Nigar Hanım’ın oğlu Salih Keramet Nigar tarafından 1959 yılında müzeye bağışlamış olduğu eserleri içerir.

Evin sekizinci bölümü mutfak-çamaşırhane bölümü olarak geçer. Şairin eski hayatına dair izleri burada bulmak mümkündür.

Son bölüm ise bahçe bölümüdür. Belki de en önemli yer burasıdır çünkü burada ünlü şairin mezarı bulunur. Önceleri Eyüp’te bulunan Fikret’in kabri 1961 yılında, artık müze olan, kendi evinin bahçesine defnedilmiştir. Şair vasiyetinde de evinin bahçesine gömülmeyi istemiş olsa da, maalesef evde daha sonra kimin yaşayacağı bilinmediğinden isteği 46 yıl kadar ertelenmiştir.

Müzeye giriş tamamen ücretsizdir. Ücretsiz olması bile bu müzeyi ziyaret etmeniz ve edebiyatın ileri gelenlerinin yaşamı hakkında bilgi edinmeniz için harika bir sebep. Pazartesi günü hariç her gün 09.00 – 17.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Eğer evin tarihini ve şairin hayatını daha iyi anlamak isterseniz sesli rehber seçeneğini de kullanabilirsiniz.

Aşiyan Müzesi Yakınlarında Görülmesi Gereken Yerler

Aşiyan Müzesi başlı başına ziyaret edilmesi gereken tarihi bir mekân fakat oraya gitmişken yakınında bulunan birçok önemli yapıyı da görebilirsiniz. Bunlardan biri İstanbul’un değerli sembollerinden sayılan Rumeli Hisarı. 90 gün gibi çok az bir sürede tamamlanmış olan Rumeli Hisarı, 15. yüzyıla ait bir kaledir.

Aşiyan Müzesi İstanbul’un nefes kesen boğaz manzarasına şahit olacaksınız. Tevfik Fikret’in herkesten uzak ama Boğaz’a bir o kadar yakın olmak istediği evinde, müzenin bahçesinde veya pencerelerinden birinde İstanbul Boğazı’nı görmek mümkün. İsterseniz Aşiyan Müzesi’nden çıkıp bir İstanbul Boğazı turu yapıp gününüzü tam tadında sonlandırabilirsiniz.

Aşiyan Müzesi sonrası müze turunuza devam etmek isterseniz, aynı semtte bulunan İstanbul Deniz Müzesi’ni ziyaret edebilirsiniz. Burası tam olarak 1897 yılında açılmıştır. Bu müze koleksiyonunda 20.000’i aşkın eser barındırmaktadır. Atatürk’e ait eşyaları ve tarihi kayıkları burada görebilme şansı yakalayabilirsiniz. Pazartesileri kapalı olan müze, diğer günler 11.00 -19.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Müzeye giriş ise 25 TL’dir ve öğrencilere ücretsizdir. Burası Deniz Kuvvetleri Komutanlığı‘na bağlı olduğundan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olan müzelerde kullanılan Müzekart ile giriş yapılamaz. Burada fotoğraf çekmek 50, video çekmek ise 100 TL’dir.

Eğer Aşiyan Müzesi’nden biraz daha ilerlerseniz, Türkiye’nin en değerli müzelerinden biri olan Sakıp Sabancı Müzesi’ni de ziyaret edebilirsiniz. Pazartesileri kapalı olan müze 10.00-18.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Yalnızca pazar günleri 20.00’da kapanır. Giriş ücreti ise tekli, çoklu veya indirimli olarak değişmekte.

İstanbul’da hangi yapıyı veya hangi müzeyi görürseniz görün yolunuz mutlaka Aşiyan Yolu’ndan ve elbette Aşiyan Müzesi’nden geçsin.