Kültür Seyahat
30 Haziran 2023Kavurucu yaz günlerinin kapıda olduğu bu dönemde kendinize sessiz ve sakin bir rota belirlemeye ne dersiniz? Sizler için sakinliğin ve huzurun başkenti olarak nam salan Safranbolu Taş Konakları'nı anlattık. O halde gelin, hep birlikte Safranbolu’nun benzersiz taş yapılarına göz atalım…
Geçmişten bugüne oldukça popüler olup tarihe tanıklık eden Safranbolu Evleri, adeta yüzyılları kapsayan bir zamanda oluşum gösteren Türk kültürünü, güncel zamanımızda da yaşamayı sürdüren önemli yapı taşları olarak biliniyor. Bu bağlamda taş yapılar, İlçe merkezinde 18. ve 19.yy. ile 20.yy. başlarında özenle yapılmış. Aynı zamanda burada yaklaşık olarak 2000 geleneksel Türk evi yer alıyor. Bu eserlerin ortalama 800 kadar olanı yasal koruma altında. Tüm bunların yanı sıra bu evler Safranbolu´nun iki ayrı kesiminde gruplanmış bir şekilde karşımıza çıkıyor. Bunlardan birincisi “Şehir” adı ile bilinen ve aynı zamanda kışlık olarak da kullanılan kesim. İkincisi ise “Bağlar” adıyla bilinen ve yazlık olarak kullanılan kesim olarak sınıflandırılıyor.
Bütün bunların yanı sıra bu eşsiz şehir; oldukça önemli yönetim merkezlerinin konumlanmış olduğu kale, alışveriş merkezinin yer aldığı fazlasıyla kalabalık bir çarşı, taş evlerin yer aldığı Gümüş, Musalla, Akçasu, Kalealtı ve son olarak Tabakhane semtlerinden oluşan bir alanı içinde barındırıyor. Bununla beraber bu kesim, iklimin yaratmış olduğu olumsuz etkilere karşı kendini korumuş, alçak rakımlı olan iki vadinin içinde yer alıyor. Aynı zamanda bu evler birbirlerine yakın ve sokak kısımları da fazlasıyla dar. Öte yandan bağlar birkaç yüz metre yüksekte duruyor.
Öte yandan bu evler, oluşan hava akımlarına açık ve benzerlerine göre daha geniş araziler üzerinde konumlanmış. Bu bağlamda neredeyse herkesin bir kışlık bir de yazlık evi vardır desek yalan olmaz. Bu noktada yerli halk da kış ayında şehirdeki evinde yaşıyor. Sonrasında yaz ayında havaların da ısınmasıyla birlikte Bağlardaki yazlık evine göçüyor. Fakat değinmemiz gereken oldukça önemli bir yer var. “Çarşı” üretim ve ticaret hayatı yaz kış demden aynen devam ediyor. Bütün bunların yanı sıra tüm evler kendilerine göre daha merkezi konumda yer alan kamu binalarına, çeşitli dini yapılara ve anıt eserlere dönük bir şekilde yer alıyor. Hangi evden bakarsanız bakın ayaklarınızı yerden kesecek olan o meşhur manzara kapanmıyor. Yani burada yer alan evlerin yakın plan cepheleri kör, uzak plan cepheleri açık ve bununla beraber birbirlerini izleyecek konumda bulunuyor. Aynı zamanda şehrin tam ortasında yer alan meydana yönelik yollar ve sokaklar da tamamen taş kaplı bir şekilde duruyor. Üstelik yalnızca bunlarla da sınırlı değil! Anıt eserlerin avluları ve meydanlar da taş kaplı bir şekilde konumlanmış. Öte yandan mevcut olan taş kaplama mimarisini yansıtan bu benzersiz evler, rutubet oluşumunu en aza indiren ve olası sel sularına karşı oldukça dayanıklı ve yere bağlı ağaç köklerinin yeterince su almasına uygun bir yapıda karşımıza çıkıyor. Bu bağlamda taş evlerin hem yapısal olarak sağlam olması hem de estetik görünüm açısından birçok insana hitap etmesi bu yeri daha da popüler yapıyor. Bilakis birçok insan, seyahat rotası ya da yaşanılacak yer belirlerken Safranbolu’nun taş konaklarını da listenin ilk sırasına ekliyor. Bütün bunların yanı sıra Safranbolu evlerinin boyutu ve biçimini belirleyen en önemli üç temel unsurdan bahsedelim. Bunlardan birincisi fazla nüfuslu büyük aile yapısı. İkincisi, yağışlı iklim türüne sahip olması. Son olarak üçüncüsü de kültürel ve maddi zenginlik olarak sınıflandırılıyor. Bu bağlamda birçok kişinin severek gittiği, hatta gittiği zaman bir daha dönmek istemediği Safranbolu, her anlamda memnuniyetin yüksek olduğu bir yer olarak biliniyor.
Safranbolu’yu bu kadar meşhur yapan bir diğer önemli unsuru da gezilmesi ve mutlaka görülmesi gereken yerleri oluyor. Bu noktada tarihte de oldukça önemli bir çağa tanıklık eden Köprülü Cami’den bahsedelim. Safranbolu Çarşı’sının içinde yer alan Çeşme Mahallesi’nde bulunuyor. Bununla beraber bir dönem Safranbolu’ya sürgün edilmiş olan Köprülü Mehmet Paşa tarafından, paşanın sadrazam olduktan hemen sonra verdiği söze istinaden 1661 tarihinde yapıldığı bilinen bu yapı, Paşa’nın cami açılışında hediye etmiş olduğu el yazması bir kurandan anlaşılıyor. Bu bağlamda bir kısmı çarşıya bir kısmı da arastaya açılan iki kapısıyla kare planlı bir yapı olan bu cami, beşik tonozlu ve beş bölümlü son cemaat yeriyle tek kubbeli esas yapıdan meydana geliyor. Bu noktada Safranbolu’ya ait birçok tarihi yapı mevcut. Bilhassa gerek turistler gerekse yerli hal bu tarihi yapıları ve Safranbolu’nun meşhur taş evlerini görmek için seyahat listelerinde ilk önce burayı tercih ediyor. Hem tatil yapıp ruhunu dinlendirmek isteyenler hem de tarihi yapılara ve eşsiz mimariyle özenilerek yapılmış taş evlerde kalmak isteyenler için burası adeta biçilmiş bir kaftan! Eğer siz de ufak çaplı bir tatil yapma arayışındaysanız Safranbolu ve tarihi taş evleri size çok iyi gelecek….
