Kültür Seyahat

31 Aralık 2022
Gezmekyetmez
Gezmekyetmez

Yılın son yazısında sizleri Osman Hamdi Bey'in kurucusu olduğu İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne götürmek istiyorum. Mutlaka görmüşsünüzdür, biliyorsunuzdur. Ama bir kere de benim kalemimden okuyun istedim. Bana sorarsanız değil saatlerce, günlerce vakit geçirilebilecek muhteşem bir yer burası.

Müze

Yılın son günlerinde sizler için gittim, heykel ve kabartma eserleri bir kez daha hayranlıkla izledim ve beni etkileyen heykel ve kabartmaların hikayelerini kaleme aldım. Hazırsanız buyrun… 

Tykhe Heykeli

Tykhe, kader, şans, başarı tanrıçasıdır. Her kentte bir tane lazım diye düşünüldüğünden hemen hemen her kentin koruyucularından addedilmiştir. 

Tykhe

Tykhe heykellerinin karakteristik özellikleri arasında başının üzerinde zeytin ağaçları ile süslü kenti sembolize eden kule şeklinde bir taç bulunmasıdır. Kollarında ise bereketi temsil eden meyveler ve zenginliği temsil eden Plutos adında çocuk (bolluk ve zenginlik tanrısı) bulunur. 

Düzce’de bulunan heykelin M. S. 2. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Zeus Heykeli

Yunan mitolojisinde tanrıların ve insanların babası olarak kabul edilen en güçlü, önemli ve baş tanrıdır. Kendi dışında 12 tanrı ve tanrıçaya hükmede. Tanrılar arasında en çapkını ve en çok çocuğu olandır. Tabii bu durumun başına dert açması kaçınılmaz olur. Kız kardeşi Hera ve Demeter’in yanı sıra kendi kızı Persephone’ye dahi aşık olmuştur. 

Zeus-2.jpg

Düzce’de bulunan heykelin M. S. 2. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Poseidon Heykeli

Denizlerin tanrısıdır. Gücü ve egemenlik alanı sadece denizleri değil, akarsu ve gölleri de kapsar. Fırtınalar yaratır, elinde tuttuğu üç uçlu tridentin ile kayaları oynatır, depremler yaratır. Zeus’tan sonra en etkili tanrı kabul edilir. Bugün ki Atina şehrinin tanrısı olmak için girdiği yarışı Athena’ya karşı kaybetmiştir.

Poseidon

Cebel, Lübnan’da bulunan heykelin M. S. 1. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Afrodit Heykeli

Yunan mitolojisinde etki alanı en geniş Tanrıça Afrodit’tir. Çünkü tanrı ve tanrıçalar başta olmak üzere herkese dokunmuştur. Yunan mitolojisinde çıplak olarak tasvir edilen tek tanrıçadır. Afrodit’in doğduğu andan itibaren iki yardımcısı vardır. Sol yanında sevgi ve aşkı temsil eden Eros, sağ yanında ise arzu, şehvet ve isteği temsil eden Himeros. Eros’un sol yanda tasvir edilmesi insan vücudunda kalbin sol yanımızda olmasındandır.

Afrodit_0.jpg

Afrodit’in en önemli özelliği güzelliğidir. Güzeldir güzel olmasına ama bahtsızdır. En çirkin tanrı kabul edilen Hephaistos (silah ve zırh üreten ateşler tanrısı) ile evlendirilir. Mutsuz evlilik yasak ilişkileri de beraberinde getirir. Afrodit, Ares, Hermes ve Dionysos gibi tanrılarla yasak ilişki yaşar. Günün birinde erkek güzeli Adonis’e vurulur. Afrodit’in eski aşığı Ares bu durumu kıskanır. Avcılık, vahşi doğa ve iffet tanrıçası Artemis ile iş birliği yapar. İffet tanrıçası aşıkları cezalandırmaya karar verir. Adonis’e av sırasında saldırması için bir yaban domuzu yollar ve Adonis ağır yaralanır. Afrodit aşkı sembolize eden beyaz güllerle Adonis’e koşar ama aşka kan karışmıştır. Beyaz olan güller kana bulanır, kırmızı olur. Aşkın kırmızı güllerle sembolleşmesi bundandır.

Selçuk, İzmir’de bulunan heykelin M. S. 2. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Artemis Heykeli 

Av, vahşi doğa, vahşi hayvanlar, doğa, bitki örtüsü, doğum, çocuk bakımı ve iffet tanrıçasıdır. Yukarıda anlattığımız gibi aşkın kırmızı renkle sembolize edilmesinin müsebbibidir. Ayrıca; Truva kentine saldıran Akkaların komutanı Agemomnon geyiklerinden birini öldürdü diye Truva’ya saldırmaya giden Agemomnon’un donanmasını rüzgarsız bırakarak cezalandırır. Artemis tek bir şartla rüzgarı salacaktır. Agemomnon’dan kızını kurban etmesini ister. En başta buna yanaşmayan Agamemnon çaresiz kalır ve kabul eder. Tam kızını kurban edecekken kıza acıyan Artemis kızı kurtarır ve onun yerine bir geyik koyar.

Artemis-2

Bingazi, Libya’da bulunan heykelin M. S. 2. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Athena Heykeli 

Yunan mitolojisinde zekâ, sanat, strateji, ilham ve barış tanrıçasıdır. Atina şehrine ismini veren tanrıçadır. Hikaye odur ki, bugünkü Atina şehri için bir korucuyu seçilecektir. Athena ile Poseidon finale kalır. Athena kente zeytin ağacını bahşeder. Posedion ise mızrağını yere vurur ve su çıkarır, bu suyu kente bahşeder. Athena yarışı kazanır. Kente de ismini verir. Posedion ile aralarında bir husumet olmasın diye kente bahşettiği zeytin fidanından bir dal koparır ve barış teklif eder. O gündür, bu gündür barış girişimlerinin zeytin dalı uzatılarak yapılması bundandır.

Athena-2

Germencik, Aydın’da bulunan heykelin M.S. 1. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Büyük Apollon Heykeli

Yunan mitolojisine göre müziğin, sanatın, güneşin, ateşin, şiirin ve kehanetin tanrısıdır. Mitolojik hikayeye göre Apollon çiftçilere zarar veren fareleri attığı oklarla öldürür, kötüleri ise farelerin taşıdığı veba mikrobu ile cezalandırırmış. Bu cezalandırma yöntemi Troya Savaşı’nda da kullanır. Tapınaklarında görev yapan bir rahibin kızını Agamemnon savaş ganimeti olarak alıkoyar. Bu ahlaksızlığa çok kızan Apollon Troya’yı kuşatan Agamemnon’un ordusuna oklarla ölü fareler fırlatarak veba bulaştırır ve ordu kırılır. Baltayı taşa vurduğunu anlayan Agamemnon kurbanlar ile Apollon’dan af diler.

Büyük Apollon-2

Aydın’da bulunan heykelin yılı net olarak bilinmiyor.

Hermes Heykeli

Yunan mitolojisinde en kurnaz tanrı olarak bilinir. En büyük özelliği de hızı ve uzlaştırıcı olmasıdır. Uzlaştırma gücünden ötürü tüccarların, tacirlerin, hızından dolayı da atletlerin tanrısıdır. Bir de kurnazlık ve risk alma özelliğinden ötürü kumarbazların tanrısı diye de bilinir. En bilindik sembolü elinde tuttuğu Kadüse denilen yılan sarılmış asasıdır. Rivayete göre Hermes bir gün elindeki altın asayı kavga eden iki yılanı ayırmak için kullanır, o anda saldırgan yılanlar sakinleşir ve kavgayı sonlandırır. Sakinleşen yılanlar asaya dolanıp, bir daha ayrılmazlar.

Hermes

Karasu, Sakarya’da bulunan heykelin M. S. 2. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Demeter Kabartması

Yunan mitolojisine göre tarım, bereket ve mevsimlerin tanrıçasıdır. Bundan dolayı elinde hep buğday ile tasvir edilir. Bir de anne sevgisinin vücut bulduğu tanrıçadır. İnsanoğluna ekip biçmeyi öğretmiştir. Persephone adında bir de kızı vardır. Günlerden birgün yeraltı tanrısı Hades bu güzel kızı kandırır ve kendine eş alır. Aslında bu güzel kızın yer altında hapsolması anlamına gelmektedir.

Demeter-2

Demeter günlerce kızını arar. Sonunda Hades tarafından toprak altında tutulduğunu öğrenir. Hayata küsmüştür. Hal böyle olunca büyük bir kuraklık başlar, toprağın bereketi kaçar. Zeus devreye girer Hades ve Demeter’i barıştırmak ister. Demeter kabul etmez. Zeus bakar olmayacak, en sonunda Persephone’nin yılın üç­te ikisini yani çiçek açma ve meyve zamanı­nda annesinin, kalan üçte bir zamanda da yani kış döneminde Hades’in yanında geçir­mesine karar verir. Bunun üzerine de Demeter kızının yeryüzüne çıktığı zamanlarda toprağa bereket salar, etraf canlanır, ekinler boy verir. 

Biga, Çanakkale’de bulunan heykelin M.Ö. 4. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Nike Heykeli

Yunan mitolojisinin zafer tanrıçasıdır. Genel olarak kanatlı ve elinde zafer kazananlara sunulacak bir taç ile tasvir edilen tanrıçanın Roma mitolojisindeki karşılığı Victoria’dır. İngilizcedeki zafer anlamına gelen victory kelimesi tanrıçanın adından gelmektedir. Hızlı koşmak ve uçmak en önemli özelliğidir. Günümüzde ise Rolls Royce, Honda Motor ve Nike spor ayakkabılarının logosu ve ismi ondan esinlenilmiştir.

Nike

Hauran, Suriye’de bulunan heykelin M. S. 2. yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor.

Gezmekyetmez

31 Aralık 2022