Herkesin Ortak Merak Konusu: Kokpit Nasıl Bir Yer?

Kokpit Nasıl Bir Yer?

Ne kadar çok binmiş olursak olalım uçağın bazı bölümleri gizemini koruyor. Özellikle güvenlik nedeniyle kısıtlanan kokpit bölümü hepimizin ilgisini çekiyor. Sadece içeride iki pilotun yer aldığını biliyoruz. Bu kısıtlı bilgiyle uçağın o kısmının bize gizli kalacağını bilerek arkamıza yaslanıyor ve uçuşun keyfini çıkarıyoruz. Fakat uçağın bu gizli bölgesinde ne var? Uçuş sırasında kokpitte neler oluyor?

İsminden başlayalım... Kokpit, diğer birçok havacılık terimi gibi aslında denizcilikten geliyor. Gemilerde dümeni kontrol eden kişiye “coxsvain” denirmiş; kokpit, bu kişinin içinde yer aldığı ve kaptanın yakınlarda bulunduğu alana verilen isim aslında. Sonradan havacılık geliştikçe gemicilikten geçen birçok kelime gibi bu kelime de kullanılmış, değişmiş ve yaygınlaşmış.

Kokpitte bir kaptan bir de yardımcı pilot olmak üzere iki pilot yer alıyor. Önceden bir uçuş teknisyeni, bir de telsiz operatörü yer alıyordu. Ancak gelişen teknoloji ve bilgisayarlarla şu anda iki kişi burası için yeterli oluyor. Bu bölümün, pilot ve yardımcı pilot için bir nevi ofis niteliğinde olduğunu söyleyebiliriz.

Uçakla ilgili her detay bu bölümde işleniyor. İçinde bulunan ekranlar üzerinden tüm uçak ve uçuşla ilgili veriler pilota aktarılabiliyor ve bu bölüm içindeki kontrol mekanizmaları sayesinde uçak manuel olarak yönetilebiliyor. Burada aynı zamanda uçakla ilgili tüm bilgilerin kontrol kulelerine gönderilmesini sağlayan iletişim panelleri yer alıyor.

Bu karmaşık mekânı bizden gizleyen kokpit kapısına gelecek olursak; bu kapının diğer kapılardan farklı olduğunu söyleyebiliriz. Pilotların içeriden giriş için izin vermeleri gerekiyor ve bu giriş zamanları farklı durumlar için değişiklik gösterebiliyor. Kokpit kapısı; kokpitte bulunan pilot panelinden yönlendirilerek, pilotun şifre girmesi ile açılabiliyor. 
Havacılığın ilk yıllarında kokpitler çoğunlukla açıktı. İlk kapalı kokpit 1912 yılında icat edilmesine rağmen bazı üstü açık kokpitler 1940’lı yıllara kadar havada kaldılar.

Kokpitin içi aslında tahmin ettiğimiz kadar büyüleyici. Bilimkurgu filmlerinde gördüğümüz küçük bir uzay gemisini andırıyor. Sadece kaptanların önünde değil aynı zamanda üstlerinde de bilgisayar ve tuşlar bulunuyor. Çok merak edilen konudur, pilotlar hemen başlarının üzerinde ve etraflarında yer alan düğmelerin hepsini gerçekten kullanıyor mu? Evet, pilotlar bu binlerce düğmeyi bilmek ve kullanmak zorunda. Pilotun önünde uçuşun özellikle kalkışı ve inişi sırasında kullanılan, kumanda kolu olan lövye bulunur, bazı uçaklarda bu kontrol aleti joystick şeklindedir. Tavandaki bilgisayar sistemleri ise genel olarak uçağın elektronik, hidrolik ve yakıt sistemlerine dair bilgileri ve basıncı gösteriyor.

Kaptanın önünde bulunan uçuş idare sistemi (FMS) uçuş planını ve detaylarını gösteriyor ve hız kontrolünü sağlıyor. Kaptanın en çok bilgi girdiği alanı oluşturan bu yerden pilotlar uçuşun idaresini sağlıyor. Ana uçuş gösterge alanları her iki kaptanın önünde de bulunuyor ve yükseliş hızını ve yüksekliği, genel hızı ve diğer uçuş bilgilerini gösteriyor. Ayrı bir panelde hava sıcaklığından meteoroloji radarına, haritalara ve motor kontrol verilerine kadar her şeyi gösteren ekranlar yer alıyor. Kokpitin önündeki cam ise özel ve en az 6 cm. kalınlığında. Onun hemen altında ise genellikle oto pilot yer alıyor.

Anlayacağınız kokpit her şeyin kontrol edildiği küçük bir üs konumunda. Kokpitin içindeki düzeneği ve işlevini öğrenince, buranın uçak için önemini ve pilotların işininin ne kadar zor ve karmaşık olduğunu fark ediyoruz.
 

Önemli: Eğer daha önce uçağa binmediyseniz ve ilk kez uçmaya hazırlanıyorsanız, sizi rahatlatacak ve sorun yaşamanızın önüne geçecek altın değerindeki tavsiyeler için sizi böyle alalım.